PGS-TS Đào Nguyên Khôi, nhà khoa học trẻ biến đổi khí hậu, ra đi ở tuổi 39

TRƯƠNG ĐH KHOA HỌC TỰ NHIÊN TP.HCM

Theo thông báo của Trường ĐH Khoa học tự nhiên (ĐH Quốc gia TP.HCM), nhà khoa học trẻ Đào Nguyên Khôi, Trưởng khoa Môi trường, qua đời sáng 28.5 ở tuổi 39 sau thời gian chống chọi với bệnh ung thư máu.

Hoàn thành tiến sĩ khi mới 29 tuổi

PGS-TS Đào Nguyên Khôi sinh năm 1985, quê Đắk Lắk. Ông được biết là giảng viên cao cấp, một nhà khoa học trẻ tài năng trong lĩnh vực nghiên cứu về các vấn đề môi trường và biến đổi khí hậu.

Tốt nghiệp ĐH vào năm 2007, ông Khôi hoàn thành thạc sĩ năm 2011 và trở thành tiến sĩ năm 2014 khi mới 29 tuổi. Tốt nghiệp tiến sĩ ở Nhật, ông chọn trở về Việt Nam làm việc. Năm 2014, tiến sĩ Đào Nguyên Khôi được bình chọn là Nhà giáo trẻ tiêu biểu.

Năm 2019, tiến sĩ Đào Nguyên Khôi được Hội đồng giáo sư nhà nước công nhận đạt chuẩn chức danh phó giáo sư. Cũng trong năm này, ông là một trong 10 tài năng khoa học trẻ Việt Nam được nhận Giải thưởng khoa học công nghệ thanh niên Quả cầu vàng, do Trung ương Đoàn cùng Bộ Khoa học và Công nghệ trao tặng. Ông cũng là một trong 12 “Công dân trẻ tiêu biểu TP.HCM” năm 2019.

Từ năm 2019, PGS-TS Đào Nguyên Khôi còn là ủy viên phân ban thủy văn của Hiệp hội Khoa học địa chất châu Á, châu Đại Dương (AOGS).

Năm 2020, PGS-TS Đào Nguyên Khôi trở thành Trưởng bộ môn quản lý và tin học môi trường, thuộc khoa Môi trường Trường ĐH Khoa học tự nhiên TP.HCM. Đến năm 2022, PGS Khôi tiếp tục được bổ nhiệm vị trí Trưởng khoa Môi trường của trường ĐH này.

Nhiều bài báo khoa học gắn với sinh kế người nông dân

PGS-TS Đào Nguyên Khôi đã công bố hơn 60 bài báo khoa học quốc tế, trong đó có 17 bài báo trong danh mục ISI và 6 bài báo trong danh mục SCOPUS.

Những công bố khoa học của ông cũng gắn liền với hoạt động sinh kế của người nông dân Việt Nam ở nhiều vùng miền. Riêng năm 2019, trong số 7 bài báo tiêu biểu (4 bài trong danh mục ISI, 3 bài trong danh mục SCOPUS) thì có 4/7 bài ông là tác giả chính (tác giả liên hệ).

Một trong số đó là bài báo đánh giá khả năng thích ứng của người nông dân ở ĐBSCL với bối cảnh xâm nhập mặn. Đóng góp của bài báo giúp địa phương có thể hiểu được khả năng thích ứng của người nông dân để đưa ra giải pháp chuyển đổi cơ cấu nông nghiệp phù hợp.

Một công bố khác cùng năm là bài báo đánh giá tổn thương sinh kế của người nông dân ở Đắk Nông trong bối cảnh của hạn hán diễn ra ngày càng nhiều. Bài báo đã giúp nhận diện được yếu tố tổn thương sinh kế của người dân địa phương để có giải pháp phù hợp giúp tăng tính thích ứng và đảm bảo sinh kế bền vững của người dân trong bối cảnh hạn hán.

Đó còn là các bài báo đánh giá sự thay đổi dòng chảy và chế độ phù sa ở lưu vực sông Mê Kông dưới tác động của biến đổi khí hậu, phân tích chế độ dòng chảy và nhận dạng các nhân tố tác động đến chế độ dòng chảy ở khu vực cửa sông ở ĐBSCL…

TRƯỜNG ĐH KHOA HỌC TỰ NHIÊN TP.HCM

Những đề tài nghiên cứu được triển khai thực tiễn

Thành tích nghiên cứu tiêu biểu của PGS-TS Đào Nguyên Khôi còn được biết đến với 2 đề tài nghiên cứu khoa học cấp quốc gia, 6 đề tài cấp bộ/tỉnh, 9 đề tài cấp ĐH quốc gia/cơ sở…

Một số đề tài, dự án đáng chú ý PGS-TS Đào Nguyên Khôi tham gia với vai trò chủ nhiệm như: Phát triển mô hình mô phỏng dòng chảy và chất lượng nước mặt dựa vào các thuật toán AI (Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM); Đánh giá tác động của biến đổi khí hậu và thay đổi sử dụng đất lên tài nguyên nước và hạn hán ở lưu vực sông Bé (ĐH Quốc gia TP.HCM); Đánh giá tác động của biến đổi khí hiệu và hoạt động nhân sinh (thủy điện và sử dụng dụng đất) đến tài nguyên nước ở khu vực Tây nguyên (Quỹ Phát triển khoa học và công nghệ quốc gia).

Cũng trong năm 2019, PGS Khôi đã chủ trì và hoàn thành đề tài nghiên cứu khoa học công nghệ cấp thành phố “Xây dựng bản đồ nhạy cảm môi trường đường bờ, ứng phó sự cố tràn dầu trên địa bàn thành phố”, thực hiện năm 2017-2019. Đề tài đã xây dựng bộ bản đồ nhạy cảm môi trường và WebGIS quản lý bộ dữ liệu này nhằm phục vụ công tác ứng phó sự cố tràn dầu trên địa bàn TP.HCM. Kết quả nghiên cứu đã được bàn giao cho Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM để triển khai vào thực tiễn.

Gần đây nhất, từ năm 2019 đến nay, PGS Đào Nguyên Khôi chủ nhiệm đề tài cấp ĐH Quốc gia TP.HCM về đánh giá tác động của biến đổi khí hậu đến đặc điểm khí tượng nông nghiệp, hạn hán và năng suất cây cà phê ở lưu vực sông Sêrêpôk, Tây nguyên…

PGS-TS Đào Nguyên Khôi được biết đến là một nhà khoa học trẻ của biến đổi khí hậu. Sự ra đi quá sớm của nhà khoa học trẻ không chỉ để lại sự tiếc thương với gia đình, đồng nghiệp, nhiều thế hệ học trò Trường ĐH Khoa học tự nhiên TP.HCM mà còn là sự mất mát lớn trong lĩnh vực nghiên cứu môi trường và biến đổi khí hậu.