Khi Israel giữa muôn trùng sức ép

AFP hôm qua (11.6) đưa tin HĐBA LHQ đã thông qua nghị quyết đầu tiên ủng hộ kế hoạch ngừng bắn nhằm chấm dứt cuộc chiến kéo dài 8 tháng giữa Israel và Hamas ở Gaza.

Lối ra nào cho xung đột ?

Được bảo trợ bởi Mỹ, nghị quyết trên hoan nghênh đề xuất ngừng bắn do Tổng thống Mỹ Joe Biden công bố mà Washington cho biết Tel Aviv đã chấp nhận. Nghị quyết kêu gọi nhóm Hamas chấp nhận kế hoạch 3 giai đoạn.

Giai đoạn một, trong thời gian ngừng bắn ban đầu kéo dài 6 tuần, Hamas trao trả các con tin là người già, người bệnh hoặc phụ nữ để lấy những người Palestine bị Israel giam giữ. Thỏa thuận này được kỳ vọng dẫn đến sự chấm dứt vĩnh viễn các hành động thù địch và thả tất cả con tin trong giai đoạn thứ hai sẽ được đàm phán bởi hai bên và các nhà hòa giải Mỹ, Qatar và Ai Cập. Giai đoạn thứ ba sẽ liên quan đến nỗ lực tái thiết lớn bởi LHQ ước tính rằng một nửa số tòa nhà ở Gaza đã bị phá hủy bởi các cuộc ném bom của Israel.

Reuters

Nghị quyết kêu gọi Israel và Hamas “thực hiện đầy đủ các điều khoản thỏa thuận một cách không chậm trễ và vô điều kiện”.

Tuy nhiên, hôm qua Bộ trưởng tài chính Israel Bezalel Smotrich cho biết sẽ phản đối bất kỳ thỏa thuận nào, gọi đó là “tự sát tập thể” và nói rằng việc thả những người Palestine bị giam giữ sẽ dẫn đến việc sát hại người Do Thái.

Cùng ngày 11.6, Reuters dẫn lời quan chức cấp cao Sami Abu Zuhri của Hamas cho biết lực lượng này chấp nhận nghị quyết ngừng bắn của HĐBA LHQ và sẵn sàng đàm phán về các chi tiết, nói với Reuters. Đang có chuyến công du đến khu vực Trung Đông, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken kỳ vọng các đề xuất trong nghị quyết trên là một “dấu hiệu đầy hy vọng”. Ông Blinken cũng kêu gọi Tel Aviv chấp nhận nghị quyết trên.

Trong khi đó, tờ The Times of Israel dẫn lời quan chức Israel khẳng định mục tiêu trong chiến tranh không thay đổi. Sự khẳng định này nhằm bác bỏ thông tin từ Đài Channel 12 rằng Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đã đề xuất kết thúc chiến tranh ngay cả khi tất cả các con tin chưa được trao trả. Vị quan chức này nhấn mạnh khi các cuộc đàm phán gián tiếp bắt đầu, Israel sẽ trình bày các điều kiện của mình để kết thúc xung đột và “những điều kiện đó không hề thay đổi” so với trước đây. Đó là “tiêu diệt khả năng quân sự và chính trị của Hamas, trả trọn con tin Israel và đảm bảo rằng Gaza không còn đe dọa đến Israel nữa”.

Sức ép từ đồng minh

Trả lời Thanh Niên ngày 11.6, một chuyên gia tình báo quốc phòng, là cựu đại tá quân đội Mỹ và từng điều hành một bộ phận tình báo quân sự của NATO ở vùng Balkan, đánh giá tình hình sắp tới ở Gaza là điều rất khó dự báo.

“Tôi nghĩ Israel đang kiên trì với nỗ lực chiếm Rafah, chủ yếu là để tránh thương vong cho Israel. Hamas đang dùng mọi cách trì hoãn cuộc tiến công của Israel cho đến khi áp lực quốc tế buộc Tel Aviv phải chấp nhận lệnh ngừng bắn”, vị chuyên gia phân tích và cho rằng: “Chính quyền của Tổng thống Mỹ Joe Biden đã tham gia nỗ lực quốc tế nhằm buộc Israel ngừng bắn với hy vọng rằng việc làm như vậy sẽ giúp ông Biden tranh cử thuận lợi hơn trong đợt bầu cử vào tháng 11 tới đây. Tel Aviv sẽ cố chống lại áp lực đó trong thời gian lâu nhất có thể, nhưng thực tế là Mỹ ủng hộ nghị quyết của LHQ, nên có lẽ Thủ tướng Netanyahu trong 4 tuần nữa sẽ phải tham gia đàm phán”.

Bên cạnh đó, vị chuyên gia đặt vấn đề: “Lệnh ngừng bắn giúp Hamas không chỉ tồn tại mà còn có thể hồi phục khả năng tấn công sau 2 năm. Đây sẽ là lần thứ 3 mà Mỹ gây sức ép Israel chấm dứt các hoạt động trước khi Tel Aviv đạt được mục tiêu là tiêu diệt giới lãnh đạo Hamas và vô hiệu hóa khả năng tấn công của Hamas. Năm 2009 và 2014, chính quyền Mỹ dưới thời kỳ Tổng thống Barack Obama đã buộc Israel phải chấm dứt các hoạt động trong tình cảnh tương tự”.

“Thực tế đó khiến Israel sẽ theo dõi chặt chẽ hơn các hoạt động của Hamas và tìm cách giảm phụ thuộc vào nguồn đạn dược và tên lửa do Mỹ cung cấp. Thủ tướng Netanyahu muốn phá hủy năng lực quân sự của Hamas nhưng sự phụ thuộc của Israel vào nguồn cung cấp vũ khí của Mỹ chính là đòn bẩy để Washington gây sức ép với Tel Aviv khi cần thiết”, vị chuyên gia đánh giá.